Διαταγή της Πελοποννησιακής Γερουσίας προς τους προκρίτους και κατοίκους των χωριών κοντά στα Δερβενάκια

Ο συντάκτης του εγγράφου μοιάζει βιαστικός. Η στιγμή είναι δύσκολη και δεν υπάρχει χρόνος για αργοπορία. Το χέρι του τρέχει στο χαρτί και τα γράμματα μαρτυρούν ταχύτητα και αποφασιστικότητα. Ακολουθεί άραγε τη φωνή του αρχηγού που υπαγορεύει ή μήπως αυτός που γράφει είναι ο ίδιος ο αρχηγός; Τι σημασία έχει; Αρκεί η εντολή να είναι ξεκάθαρη. «Όλων των χωρίων», «όλοι εις τον πόλεμον», «με όπλα, με ξύλα, με πέτρας, κ΄ μ’ ό,τι άλλο φθοροποιόν». Η λέξη «εχαθήκαμε» να ηχεί πιο δυνατά από τις άλλες ή μήπως καλύτερα πιο σιγανά; Η λέξη Πατρίδα καλύτερα να γραφτεί με κεφαλαίο κι ας είναι με πεζό τα ονόματα κάποιων χωριών: «Ζάτουνα», «Σέρβου», «ατσίχολος», «άσπρα σπίτια», «μπέλεσι», «κι όλων των χωρίων λιοδώρας». Τα περισσότερα από αυτά τα χωριά της Αρκαδίας είναι ορεινά. Οι κάτοικοί τους σκληραγωγημένοι και δυνατοί, μαθημένοι να διασχίζουν γρήγορα τα βουνά, να περπατούν ακούραστα στα μονοπάτια. Δεν θα δυσκολευτούν να φτάσουν στον κάμπο του Άργους, ούτε να κλείσουν τα δύσβατα ορεινά περάσματα προς την Κόρινθο, στα Δερβενάκια.

Η επιστολή οφείλει να τους πείσει. Να τους κάνει να αποφασίσουν χωρίς δισταγμό να ακολουθήσουν, να μπουν στη μάχη. Το πρόσταγμα άλλωστε έρχεται από ισχυρούς προεστούς όλης της Πελοποννήσου. Οι υπογραφές και οι σφραγίδες είναι πολύ γνωστές. Το κάλεσμα στα όπλα γίνεται από τον ίδιο τον Κολοκοτρώνη και τον πιστό συναγωνιστή του, τον Δημητράκη Πλαπούτα. Από παιδιά και οι δύο κάποι και κλέφτες στην περιοχή. Διδάχθηκαν καλά την τέχνη του πολέμου ως μισθοφόροι και οι δύο στα Επτάνησα. Ατρόμητοι, χάρη σε εκείνους μπήκαν οι επαναστάτες στην Τρίπολη, το κέντρο των Οθωμανών στον Μοριά. Μήπως όμως διστάζουν οι χωρικοί; Δεν είναι κανονικοί στρατιώτες. Δεν ξέρουν από πειθαρχία ούτε από διαταγές. Πιθανόν, αν καταφέρουν να γυρίσουν ζωντανοί στα σπίτια τους, να συνεχίσουν να καλλιεργούν τη γη και να οδηγούν τα κοπάδια τους στη βοσκή. Αν ακολουθήσουν στη μάχη θα το κάνουν είτε από φόβο είτε από δέος στη μυθική μορφή του Κολοκοτρώνη. Γι’ αυτό γράφτηκαν και οι σκληρές απειλές δίπλα στην υπενθύμιση του ηθικού χρέους στην πατρίδα.

Πρέπει να τολμήσουν, να μη φοβηθούν. Αυτοί οι βουνίσιοι να γίνουν ο στρατός. Να μη σκεφτούν ούτε ότι δεν έχουν όπλα ούτε ότι είναι λίγοι μπροστά στη φοβερή στρατιά του Δράμαλη που με 20.000 στρατιώτες και ιππείς έχει φτάσει, ανεμπόδιστος σχεδόν, από τη Λαμία στην Κόρινθο. Σχεδόν κανείς δεν διανοήθηκε έως τώρα να αντισταθεί. Το σύννεφο της σκόνης που σηκώνουν τα πόδια των αλόγων και των στρατιωτών φαίνεται από μίλια μακριά. Ακούγεται από μακριά και ο φοβερός ήχος των τυμπάνων. Ο εντυπωσιακός στρατός ξεχύθηκε στα πεδινά και πανικόβλητοι όλοι εγκαταλείπουν τις πόλεις και τα χωριά. Σε λίγο θα πολιορκεί το κάστρο στο Άργος. Οι ίδιοι οι επαναστάτες αποφασίζουν να κάψουν τη γη και τη σοδειά. Χωρίς εφόδια η αήττητη στρατιά θα εξαντληθεί. Συμμαχούν με την πείνα και τη φοβερή καλοκαιρινή ζέστη στον Αργολικό κάμπο. Και πράγματι το πετυχαίνουν.

Τώρα όλο το σχέδιο βασίζεται σε μια υπόθεση. Μια αβέβαιη υπόθεση που όμως θα επαληθευτεί. Αν ο Δράμαλης αποφασίσει να επιστρέψει στην Κόρινθο για να ξεκουράσει το στράτευμά του, αν δεν προχωρήσει προς την Τρίπολη, τότε θα πέσει στην ενέδρα τους. Θα του επιτεθούν στο στενό πέρασμα, στα Δερβενάκια. Εκεί που οι στρατιώτες του θα περνούν λίγοι λίγοι και που δεν θα μπορεί να τον βοηθήσει το λαμπρό του ιππικό. Αρχαία αλάνθαστη στρατηγική των Ελλήνων.

Αυτή η μάχη είναι κρίσιμη και καθοριστική. Θα νικήσουν, και αυτή θα είναι μια από τις πιο μεγάλες νίκες όλης της Επανάστασης. Όχι μόνο γιατί θα ελευθερωθεί σχεδόν ολόκληρη η Πελοπόννησος. Όχι γιατί τα λάφυρα θα είναι πολλά και θα εξοπλίσουν τον άτακτο στρατό. Κυρίως γιατί θα είναι η πρώτη φορά που θα αντιμετωπίσουν μια άρτια οργανωμένη οθωμανική στρατιά. Θα είναι η πρώτη φορά που η Οθωμανική Αυτοκρατορία θα τους αντιμετωπίσει ως μια μεγάλη επανάσταση και όχι ως μια σειρά μικρών εξεγέρσεων που μπορούν εύκολα να αντιμετωπίσουν οι τοπικές φρουρές. Ο Κολοκοτρώνης θα επιστρέψει στην Τρίπολη θριαμβευτικά και η Γερουσία θα τον δεχθεί με τιμές, κανονιές και πυροτεχνήματα. Νίκες σαν και αυτή θα τους πείσουν να συνεχίσουν έναν τόσο άνισο αγώνα.
‍