Από τα τέλη του 17ου και τις αρχές του 18ου αιώνα οι Ευρωπαίοι φιλόσοφοι και επιστήμονες θέτουν νέα ερωτήματα γύρω από τη φύση και τη θέση του ανθρώπου μέσα σε αυτή. Η επιστήμη της Φυσικής ανανεώνεται με τις νέες επιστημονικές θεωρίες του Κοπέρνικου, του Γαλιλαίου και του Νεύτωνα. Η Γη τοποθετείται ανάμεσα στους άλλους πλανήτες και δεν αποτελεί πια το κέντρο του σύμπαντος, όπως την είχε περιγράψει ο Ρωμαίος γεωγράφος Κλαύδιος Πτολεμαίος. Ο Ρήγας, που δεν είναι ούτε φιλόσοφος ούτε επιστήμονας, δηλώνει ότι τις νέες αυτές θεωρίες τις «ερανίζεται», δηλαδή τις επιλέγει από γερμανικά και γαλλικά κείμενα, τις μεταφράζει και τις ενσωματώνει στο έργο του. Οι μελετητές των γραπτών του  θεωρούν ότι τα περισσότερα από αυτά τα κείμενα προέρχονται από την Εγκυκλοπαιδεία των διαφωτιστών Ντενί Ντιντερό (Denis Diderot) και Ζαν λε Ρον Ντ' Αλαμπέρ (Jean le Rond d’Alembert), που είχε αρχίσει να εκδίδεται στη Γαλλία από το 1751. 

Στην πρώτη σελίδα του τίτλου του βιβλίου ο Ρήγας σημειώνει και τον στόχο του έργου, την παιδεία του Γένους. Τον στόχο αυτόν μοιράζεται άλλωστε με πολλούς διανοούμενους του κινήματος του Διαφωτισμού. Η απλή και κατανοητή γραφή στη νεοελληνική γλώσσα, με την οποία ερμηνεύει δύσκολες επιστημονικές θεωρίες, αποδεικνύει ότι δεν απευθύνεται σε έναν κύκλο διανοουμένων αλλά σε μια ευρύτερη ομάδα του ελληνόφωνου πληθυσμού. Στους εύστροφους και φιλομαθείς Έλληνες, και όχι απαραίτητα σε μορφωμένους αναγνώστες, προτείνει την καλλιέργεια της ερευνητικής σκέψης, τη δημιουργία ελεύθερης συνείδησης και την αποτίναξη της τυφλής υποταγής σε αυθεντίες και δυνάστες. Να λοιπόν μια ακόμα πτυχή του ριζοσπαστικού χαρακτήρα του βιβλίου.

Το έργο του θα το υπογράψει ως Ρήγας, με το ψευδώνυμο που ο ίδιος έχει επιλέξει και μάλιστα ως Βελεστινλής Θετταλός, τονίζοντας την καταγωγή του από το Βελεστίνο της Θεσσαλίας. Γιος εμπόρου, ταξιδιώτης και ο ίδιος σε αχανείς αυτοκρατορίες, όπως η Oθωμανική ή η αυτοκρατορία των Αψβούργων, καταλάβαινε ότι για όποιον μετακινείται ανάμεσα σε ποικίλους πληθυσμούς και εθνότητες, ο τόπος γέννησης αποτελεί ένα ιδιαίτερο γνώρισμα που τον προσδιορίζει.

Ποιος όμως θα μπορούσε να αναλάβει το μεγάλο οικονομικό κόστος της έκδοσης και διακίνησης ενός βιβλίου τον 18ο αιώνα; Αρκετές από τις εκδόσεις χρηματοδοτούν οι ίδιοι οι συγγραφείς, όπως ο Ρήγας, ή εύποροι έμποροι που γίνονται χορηγοί καθώς αντιλαμβάνονται τη σημασία τους. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις οι συγγραφείς καλούν με δημόσιες αγγελίες τους ενδιαφερόμενους αναγνώστες να αγοράσουν προκαταβολικά το βιβλίο πριν τυπωθεί, ως συνδρομητές. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο που προκύπτει από τη μελέτη των καταλόγων των συνδρομητών που έχουν σωθεί είναι ότι οι περισσότεροι, όπως και οι περισσότεροι συγγραφείς βιβλίων, ζούσαν στις παροικίες της Ευρώπης ή στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες.

O Τόμας φον Τράτνερ (1717–1798) ήταν ο επίσημος τυπογράφος των βιβλίων της αυτοκρατορικής αυλής της Αυστρίας. Στο τυπογραφείο του τυπώθηκαν πολλά βιβλία του Διαφωτισμού λογοτεχνικά, επιστημονικά και κυρίως ιατρικά. Στη Βιέννη, τη Βενετία, το Παρίσι και άλλα αστικά κέντρα τυπώνονται άλλωστε τα περισσότερα βιβλία των Ελλήνων διανοουμένων παρόλο που η μεγάλη απόσταση των εκδοτικών κέντρων κάνει τη μεταφορά και τη διακίνησή τους στις περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δύσκολη και ακριβή. Πολλά τυπογραφεία είναι επιχειρήσεις Ελλήνων. Πλησιάζοντας στο 1800, ελληνικά τυπογραφεία ιδρύονται και στην Κωνσταντινούπολη, τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, την Κέρκυρα, τη Χίο αλλά και στις Κυδωνιές (Αϊβαλί) της Μικράς Ασίας, όπου λειτουργούν σημαντικά ελληνικά σχολεία και υπάρχει έντονη πνευματική κίνηση.

Αν η Κωνσταντινούπολη και το Βουκουρέστι αποτελούν πόλεις-σταθμούς στην πνευματική διαμόρφωση του Ρήγα, η Βιέννη έρχεται να προστεθεί ως το επίκεντρο της επαναστατικής του δράσης. Η πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Αψβούργων είναι μια δυναμική πόλη όπου ανθούν το εμπόριο, οι τέχνες, οι επιστήμες και λαμβάνονται καίριες πολιτικές αποφάσεις για τις τύχες των λαών. Ίσως σήμερα να μοιάζει πιο μακριά απ’ ό,τι στην εποχή των μεγάλων αυτοκρατοριών, τότε που ο Δούναβης ως εμπορικός δρόμος συνέδεε την πόλη αυτή πιο στενά με τα οθωμανικά Βαλκάνια. Στην πόλη αυτή Έλληνες έμποροι έχουν ιδρύσει μια ακμαία ελληνική παροικία. Παρά το έντονα εχθρικό κλίμα που επικρατεί για τις φιλελεύθερες ιδέες, Έλληνες λόγιοι μελετούν στις τοπικές βιβλιοθήκες και εκδίδουν σημαντικά έργα του νεοελληνικού Διαφωτισμού στα βιεννέζικα τυπογραφεία. Οι αδελφοί Πουλίου από τη Μακεδονία θα εκδώσουν στο τυπογραφείο τους την πρώτη ελληνική εφημερίδα, ενώ θα τυπώσουν την πρώτη μετάφραση στα ελληνικά και σερβικά της γαλλικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη. Θα γίνουν οι στενοί συνεργάτες του Ρήγα και μαζί με άλλους φιλελεύθερους εμπόρους και φοιτητές της πόλης θα αποτελέσουν τον επαναστατικό του κύκλο. Στόχος τους ο ξεσηκωμός των ορθόδοξων παροικιών της Βαλκανικής και η ίδρυση μιας βαλκανικής δημοκρατίας. Στο τυπογραφείο των Πουλίου στη Βιέννη θα παραμείνουν τα επαναστατικά κείμενα και τραγούδια του Ρήγα, που θα κατασχεθούν και θα καταστραφούν από τις αυστριακές αρχές μετά τη σύλληψή του στην Τεργέστη και την εκτέλεσή του από τους Τούρκους στο Βελιγράδι τον Ιούνιο του 1798.

Ως ιδανικό μέσο μετάδοσης των νεωτερικών ιδεών ο Ρήγας επιλέγει τον διάλογο. Στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου σκηνοθετεί έναν ισότιμο διάλογο ανάμεσα σε έναν δάσκαλο και έναν μαθητή. Ο μαθητής με ερωτήσεις και παρατηρήσεις συμμετέχει ενεργά στην απόκτηση της γνώσης. Ο δάσκαλος, χωρίς να ασκεί κριτική, αντιμετωπίζει με σεβασμό και ειλικρινή φροντίδα τη σκέψη του παιδιού, τροφοδοτώντας τη με νέες πληροφορίες. Η επιλογή αυτή δεν είναι τυχαία. Αποτυπώνει μια παιδαγωγική θέση του Ρήγα, άμεσα επηρεασμένη από τις νέες παιδαγωγικές μεθόδους του γαλλικού Διαφωτισμού.

Δάσκαλος και μαθητής φέρνουν επίσης αντιμέτωπους δύο κόσμους. Ο μαθητής με τις απλοϊκές ερωτήσεις του εκπροσωπεί την κοινή άποψη, τις παραδοσιακές δοξασίες, τις δεισιδαιμονίες, τον φόβο για τη φύση. Οι απαντήσεις του δασκάλου μεταφέρουν τη σύγχρονη κοσμοθεωρία. Έρχονται ανατρεπτικές αλλά και καθησυχαστικές να δώσουν νέες λύσεις, βασισμένες στη λογική και τη γνώση. Και αν η λογική οδηγεί τον άνθρωπο να επιλύει μόνος του τα προβλήματα, τότε ποιος καλύτερος δρόμος υπάρχει για την ατομική και συλλογική ελευθερία; Δεν είναι τυχαία η φράση που παραθέτει ο Ρήγας στο κεφάλαιο «Περί Γης», από ποίημα του Ελβετού γιατρού Άλμπρεχτ φον Χάλερ, η οποία συμπυκνώνει τα ριζοσπαστικά αιτήματα της εποχής και είναι ήδη δημοφιλής στους φιλελεύθερους φοιτητές της Βιέννης: «Όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά».